مطالب ارائه شده با استفاده از چندین سایت معتبر در زمینه مهندسی پزشکی و دندانپزشکی ایرانی و خارجی میباشد.
اجزای یونیت دندانپزشکی
شاید برایتان جالب باشد که بدانید یونیت دندانپزشکی در عین سادگی، قلب یک مطب دندان پزشکی به شمار می‌رود. هر دندان پزشکی در مطب نیاز به یونیت دندان پزشکی دارد. گاهی بعضی از افراد به اشتباه به یونیت، صندلی دندانپزشکی می‌گویند؛ در صورتی که صندلی یا تابوره خود جزوی از یونیت دندانپزشکی به شمار می‌رود.
یونیت دندانپزشکی چه اجزایی دارد؟
اجزای یونیت دندانپزشکی شامل:
1- صندلی: ما از نظر ساختار و فیزیک تولید صندلی ها در سه تایپ Z – X – U یا I تقسیم بندی می کنیم. بیشتر کارخانجات به دلیل آسان بودن تولید از روش اول استفاده می کنند. بعضی از کارخانجات نیز به این دلیل که قدرت و استحکام صندلی در نوع دوم بیشتر است از این فیزیک برای تولید استفاده می کنند. هر صندلی دارای دو موتور می باشد. یک موتور برای قسمت نشیمن گاه و بالا و پائین کردن و موتور دیگر جهت جابجایی پشتی مورد استفاده قرار می گیرد. برای راحتی کار دندانپزشک علاوه بر قابلیت انتخاب Position های مختلف، دو حالت در صندلی ها به نام های Zero position و Over position پیش بینی می شود. Zero position حالتی است که صندلی به پائین ترین حالت خود رسیده و پشتی نیز به حالت ۹۰ درجه برمی گردد و Over position نیز حالتی است که صندلی به بالاترین ارتفاع و پشتی نیز به حالت خوابیده یا ۱۸۰ درجه نسبت به نشیمن گاه می رسد.
2- پایه و بازو: یونیت دندان پزشکی و کلیه قطعات مربوطه، بر روی یک بازوی افقی نصب می‌گردد. استقامت مکانیکی بازو بدون لرزش و با حداقل وزن ممکن استقرار طراحی شده است.
3- چراغ: مقدار نور لازم، از جهت اینکه نور سایه نندازد و یا برای چشم خسته کننده نباشد، برای دندانپزشک بسیار مهم است؛ از این رو باید نوری سفید، سرد و بدون سایه ارائه دهد و در مقابل آب تا حد مناسبی مقاوم باشد. به طور مثال رنگ نور چراغ، باید مانند نور خورشید باشد، زیرا نور ناکافی و زرد رنگ باعث خستگی چشم دندان پزشک می‌شود. چراغ یونیت بر روی بازو سوار است.
4- کاسه کراشور و دوش آب لیوان: کاسه کراشور عمدتا از جنس‌‌‌‌های چینی، سنگی و پلاستیکی بوده و یک دوش آب لیوان به آن وصل است، که مقدار آب مورد نیاز بیمار پس از جراحی را تامین می‌کند. آب کراشور، هم می‌تواند مستقیم از آب شیر تغذیه شود و هم می‌تواند از طریق منبع ذخیره آب تامین شود. از جمله خصوصیات یونیت‌های جدید این است، که در آنها می‌توان از آب گرم استفاده کرد. دستگاه‌‌‌‌هایی که حافظه دار هستند، می‌توانند حجم آب استفاده شده و زمان آن را محاسبه کنند.
مواد دندان پزشکی نباید باعث تغییر رنگ بدنه کاسه کراشور شود. کراشور باید گودی مناسب داشته باشد و فاصله آن تا بیمار طوری باشد، که به هنگام تخلیه آب دهان، اطراف آن خون آلود و یا آلوده نگردد و بیمار برای تخلیه آب دهان اذیت نشود. همچنین کراشور باید برای جلوگیری از خرده‌های دندان و امالگام، توری داشته باشد.
5- تابلت: تابلت، محل قرارگیری ابزارهای تراش دندان است، که شامل توربین، ایرموتور، سرنگ و پوآر است. نحوه قرارگیری اینسترومنت‌ها بر روی این ابزارها به نحوی است، که با برداشتن و قرار دادن اینسترومنت بر روی این یونیت، میکروسوئیچ موجود در آن قسمت عمل کرده و باعث عملکرد و قطع عملکرد اینسترومنت‌ها می‌شود. کنترل فشار آب و هوا نیز، معمولا با پیچ‌هایی که در زیر این میزها تعبیه شده است، صورت می‌گیرد. در داخل تابلت، شلنگ‌‌‌‌های مربوط به اینسترومنت‌ها وجود دارد. معمولا شلنگ‌‌‌‌های آبی، طبق استاندارد اروپایی برای هوا و شلنگ‌‌‌‌های سبز، برای آب و شلنگ سفید، برای مخلوط آب و هوا یا اسپری می‌باشند. می‌توان گفت، که کنترل مهمترین قسمت تابلت است، که قطع و وصل و انتقال آب و هوا به اینسترومت‌ها را انجام می‌دهد.
6- لایت کیور: لایت کیور نوعی هالوژن و LED میباشد، که واحد آن بر حسب میلی وات بر سانتی متر مربع است.
7- میز دستیار: دکمه‌‌‌‌های تابلت عموما بر روی میز دستیار دندان پزشک نیز وجود دارند، که هولدرهایی جهت نگهداری اینسترومنت‌ها، لایت کیور، پوار دارد.
8- جعبه جانبی: قسمت اصلی، یک باکس جانبی است که در داخل آن معمولا بزاق کش جداکننده آمالگام و منبع ذخیره آب قرار می‌گیرد. همچنین برد تغذیه، رگولاتور، ولتاژ چراغ دندان پزشکی و برد تابلت نیز در این قسمت قرار دارند.
جداکننده آمالگام همانطور که از نامش مشخص است، وسیله‌ای است که کلیه آمالگام‌ها را جدا می‌کند تا مانع از ریخته شدن آن به فاضلاب شود. بزاق کش نیز همانند ساکشن، خون و بزاق و سایر ترشحات داخل دهان بیمار را بیرون می‌کشد و معمولا نسبت به ساکشن جراحی از قدرت مکش کمتری دارد.
9- پایه یونیت دندانپزشکی: یونیت و کلیه قطعات مربوط به آن، بر روی یک بازوی افقی نصب می‌گردند. از نظر مکانیکی، استقامت بازو و محل آن به گونه‌ای طراحی شده است، که مجموعهمتعادل، بدون لرزش و با حداقل وزن ممکن استقرار داشته باشد.
10- سیستم هوای فشرده دستگاه: هوای فشرده، توسط کمپرسور مخصوص دندان پزشکی ایجاد شده و سپس وارد فیلتر رگولاتور که در قسمت جلوی صندلی قرار گرفته است می‌شود. سپس بعد از عبور از فیلتر رگولاتور، هوای خشک با فشار تنظیم شده‌ای که بسته به نوع یونیت و اینسترومنتهای به کار رفته متغیر است، وارد سیستم یونیت می‌گردد.
11- پدال پایی یونیت: حرکات صندلی و همینطور راه اندازی اینسترومنت‌ها را می‌توان با پدال پایی هم انجام داد.پدال‌ها در نوع الکتریکی و پنوماتیکی(این نوع از مدل‌های قدیمی میباشد)، موجود می‌باشند.
12- تابوره یا صندلی جراح: معمولا هیدرولیک بوده و ارتفاع آن قابل تنظیم است.
13- شیربرقی: تا زمانیکه برق به شیر برقی نرسد، مسیرهای ورودی و خروجی را می‌بندد وچنانچه به این شیرها ولتاژ اعمال شود، متناسب با ساختار آن یک میدان مغناطیسی ایجاد می‌کند و باعث می‌شود که اهرم فلزی آن به بالا رانده شود و مسیر بین ورودی وخروجی باز شود. حال چنانچه برق از سیستم قطع شود، فنر باز شده و مسیر بین ورودی و خروجی را می‌بندد.
شیر برقی در یونیت شامل، شیربرقی لیوان، شیربرقی کراشوار، شیربرقی ساکشن و شیربرقی ورودی آب و ورودی هوا میباشد. از لحاظ مکانیکی تا زمانی که برق به شیر برقی نرسد مسیر ورودی و خروجی را مسدود نگه می دارد و چنانچه به این شیرها ولتاژ مناسب اعمال شود (متناسب با ساختار آن ۱۲ یا ۲۴ و یا ۲۲۰ ولت)یک میدان مغناطیسی ایجاد می کند و باعث می شود که اهرم فلزی آن به بالا رانده شود و مسیر بین ورودی و خروجی باز شود. حال چنانچه برق از سیستم قطع شود فنر باز شده و مسیر بین ورودی و خروجی را می بندد.
کاربرد شیر برقی در یونیت:
- شیر برقی لیوان
- شیر برقی کراشوار
- شیر برقی ساکشن
- شیر برقی ورودی آب
- شیر برقی ورودی هوا
14- ساکشن: ساکشن در یونیت دندانپزشکی، برای کشیدن آب، خون و مایعات دهانی بیمار استفاده می‌شود. جهت جلوگیری از اتلاف وقت و اینکه شرایط دید کافی در دهان برقرار باشد، ساکشن باید دارای سیستم مکنده خوبی باشد.
15- سیستم هوای یونیت: هوایی که در یونیت استفاده می شود هوای فشرده است که به وسیله ی کمپرسور (پمپ) تولید می گردد. کمپرسورها به علت صدای زیادی که دارن در خارج از مطب نصب می گردند.
16- سیستم آب یونیت دندانپزشکی: آب یونیت از آب لوله کشی شهر تهیه می شود و به یونیت منتقل می گردد. در بعضی از یونیت ها آبگرمکن وجود دارد تا آب سرد بر روی دندان بیمار اسپری نشود که احساس نا خوشایندی به وی بدهد.
17- کمپرسور، قلب تپنده یونیت (Compressor)
در دندانپزشکی دو نوع کمپرسور دیده می شود:
۱. خشک (Oil-free/Oil-less)، هیچگونه اثر سوء چه در درمان و چه در سلامت یونیت ندارد.
۲. روغنی یا صنعتی، کمپرسور روغنی یا صنعتی :از معایب این نوع کمپرسور ایجاد هوای مرطوب آلوده به روغن که در کارهای ترمیم با کامپوزیت شرایط نامناسب ایجاد می کند. هوای آغشته به روغن روی کلیه قطعات لاستیکی اعم از شلنگ ها و قطعات داخل یونیت که به نوعی با هوا فعال می شوند، اثرات مخرب دارد و باعث تغییر شکل آنها می شود. در نتیجه اختلال در کار یونیت ایجاد می شود.
در هر دو نوع این کمپرسور در انتهای منبع آب جمع شدهباید تخلیه شود زیرا در اثر خالی نکردن آن علاوه بر اینکه سیستم هوای خشک، مرطوب می شود، باعث ایجاد محیط کشت مناسب برای عوامل بیماری زا و همچنین موجب زنگ زدگی، خوردگی و اکسید شدن قطعات ریز یونیت می شود و نهایتاً باعث سوراخ شدن منبع آن می گردد.
منبع تغذیه آب در یونیت دندانپزشکی چه کاربردی دارد؟
۳ کاربرد منبع تغذیه آب در یونیت شامل موارد زیر میباشد:
استفاده به عنوان آب ذخیره در مواقع قطع آب
استفاده از سرم فیزیولوژیک در مواقع جراحی
استفاده از مواد ضدعفونی کننده جهت شست شو
صندلی یونیت دندانپزشکی شامل چه بخش‌هایی میباشد؟
صندلی یونیت شامل: شاسی صندلی، پشتی صندلی، تشک صندلی، زیر سری، زیر دستی، سیستم الکتریکی و پنوماتیک میباشد.
- پشتی: پشتی صندلی دندان پزشکی معمولا از جنس فایبر گلاس و به صورت یکپارچه میباشد.
- تشک: به طور معمول جنس روکش تشک و پشتی از چرم مخصوص است.
- زیر سری: در طراحی زیر سری نیز تلاش می‌شود، تا در حین کار لرزش آن حداقل باشد.
- زیر دستی: زیر دستی صندلی یونیت در قسمت چپ دستگاه، نصب می‌شود، تا بیمار بتواند از قسمت راست در روی صندلی قرار گیرد.
توربین دندان پزشکی چیست؟
توربین‌ها ابزارهای چرخنده با سرعت بالا هستند، که جهت برداشتن پوسیدگی از روی دندان در حداقل زمان به کار می‌روند و نقش ترمیمی را در دندان پزشکی دارند. توربین به دلیل تولید گرمای بالا، نیاز به خنک کننده دارد. طبق نظر کمپانی سازنده، توربین بعد از استفاده نیاز به روغن کاری دارد. توربین‌ها با توجه به نیاز دندان پزشک، در انواع متفاوتی تولید می‌شوند.
ایرموتور دندان پزشکی چیست؟
ایرموتورها که داری دور یا سرعت پایینی هستند و نیرویی که چرخش ایرموتور را بر عهده دارد هوا است. جهت آنگل و هندپیس‌های مختلف مورد استفاده قرار می‌گیرند.
میکروموتور دندانپزشکی چیست؟
اگر موتور آنگل با هوا کار کند، به آن ایرموتور و اگر با برق کار کند، به آن میکروموتور می‌گوییم.
آنگل و هندپیس دندان پزشکی چه نقشی دارند؟
آنگل و هندپیس در دندان پزشکی، بر روی ایرموتور یا میکروموتور بسته می‌شوند و موجب به حرکت در آمدن فرزی که بر روی آنها بسته شده‌اند و در نتیجه ترمیم دندان می‌شوند.
تجهیزات دیگر مورد استفاده در دندانپزشکی
سایر تجهیزات دندان پزشکی شامل، اتوکلاو، فرز توربین، فرز آنگل، اسید اچ، باندینگ، ماسک و دستکش، ضدعفونی کننده سطوح و ابزار، روکش موقت، آکریل، ماده قالبگیری، شیلد محافظ، پیشبند و روکش یونیت، میکروبراش، تیغ جراحی، خون بند و سر ساکشن می‌باشند.
نکاتی که باید در انتخاب یونیت دندانپزشکی دقت کنیم:
راحتی، هنگام خرید یک صندلی دندانپزشکی جدید، راحتی باید اولویت اول شما باشد. یک صندلی راحت باعث آرامش و خوشحالی بیمار می شود که منجر به مراقبت بهتر شما به عنوان دندانپزشک می شود.
عملکرد: یک صندلی دندانپزشکی مدرن باید کار شما را آسان‌تر و کارآمدتر کند. ویژگی‌های عملکردی صندلی‌ها باید به شما امکان دهد که سطح بالاتری از مراقبت را به بیمار خود ارائه دهید و در عین حال سطح اعتماد به نفس او را افزایش دهید. ویژگی‌های کاربردی مانند پنل کنترل، کنترل پای انعطاف‌پذیر، و قابلیت تنظیم موقعیت صندلی تنها چند ویژگی هستند که باید به آنها توجه کرد.
زیبایی شناسی: صندلی های دندانپزشکی در مطب شما اولین چیزی است که بیماران هنگام مراجعه برای قرار ملاقات می بینند. ظاهر مطب دندانپزشکی و صندلی دندانپزشکی شما بر نحوه درک افراد از برند شما از لحظه ای که از در عبور می کنند تأثیر می گذارد.
پس مهم است که زیبایی و سبک را در نظر بگیرید. سفارشی کردن صندلی دندانپزشکی خود با رنگ ها، پارچه ها، روکش ها و غیره چیزی است که باید در نظر بگیرید تا زیبایی شناسی را در صورت لزوم بالا ببرید.
بودجه: یک صندلی دندانپزشکی چیزی است که می تواند هزینه زیادی داشته باشد، بنابراین باید مدتی را صرف تحقیق در مورد گزینه های خود و کشف آنچه می خواهید قبل از شروع کار کنید. هنگامی که به دنبال یک صندلی دندانپزشکی عالی هستید، مهم است که بودجه خود و میزان پولی که می توانید خرج کنید را در نظر بگیرید.
نگهداری از اینسترومنتهای دندانپزشکی به چه صورت است؟
در هنگام استفاده و نگهداری از اینسترومنتهای دندانپزشکی، نکات زیر را رعایت کنید:
- حداقل دو بار در روز، بعد از هر بار استریل و بعد از مدت طولانی که وسیله بدون استفاده بود، حتما دستگاه تمیز شود.
- بعد از اینکه اینسترومنت را تمیز کردید، آن را با خمیر پولیش روغن کاری کنید.
- روغنکاری ایرموتور، آنگل، هندپیس را از دو طرف انجام دهید.
- فشار هوای یونیت صندلی دندان پزشکی به صورت دوره‌ای چک شود.
- جهت جلوگیری از سرمازدگی، روغنکاری را به طور مقطعی انجام دهید.
- محل ارتباط هد آنگل به بدنه، حتما همیشه محکم باشد.
برگشت به بالا